Ülke olarak koca 2 yılda ne yaptık?

Mimarlar Odası Isparta Temsilciliğinden asrın felaketi olarak nitelendirilen 6 Şubat 2023 depremi dolayısıyla açıklamalarda bulunuldu.

Isparta Temsilciliği adına Başkan Caner Ataseven; ‘’6 Şubat depremlerinin üzerinden tam iki yıl geçti. Ülke olarak koca iki yılda ne yaptık? Hangi sert tedbirleri, yaptırımları ve kararları aldık? Bu dev felaket başka bir ülkede olsa ulusal seferberlik ilan edilirdi, halkın ve yetkililerin en önemli mevzusu bu olurdu. Şili örneği gibi. Biz ise ne kanun ne yönetmelik değişikliği bile yapmadığımız gibi yeni bir kanun veya yönetmelik de yazmadık. Ne yazık ki bizler bunlardan ders çıkartmamış, bilimin gösterdiği yolda üzerine koyarak ilerleyememişiz.

Tedbir almak yerine yetkililer “Yapının depreme dayanıklılığı hususu malikin sorumluluğundadır” ibaresini eklemiş ve imar affını çıkartmışlardır. Dirençli kentleşme anlayışı benimsenmiş olsaydı şu anda burada toplanmamız için ne bir sebebimiz olurdu ne yitip giden binlerce yurttaşımız.

1914 depreminde Burdur’da evlerin %90’ı, tarihi eserlerin çoğu, Keçiborlu’da evlerin %82’si ağır hasar görmüştür. Isparta’da evlerin %55’i, Büyük Cami ve diğer kamu binaları çökmüştür. Yüzyılın felaketinin üzerinden tam iki yıl geçmiş olmasına rağmen benzer afeti bekleyen Isparta ilimizde henüz çok ciddi bir tedbir veya karar alınmamıştır. 6 Şubat’tan sonra dönemin Valisi sayın Aydın Baruş’un talimatı ile büyük bir çalıştay başlatılmıştı. Bir yıla yakın süren Odamızın da her toplantısına katıldığı çalıştay sonucu bir eylem planı hazırlandı fakat maalesef eyleme geçmedi. Çalıştayda ilk ve en acil işimiz kentimizin yapı stok envanterinin çıkarılması olarak belirlenmesine rağmen geçen iki yıl içinde tek bir binayı bile inceleyemedik.

Isparta Belediyemiz ve meclisimiz bu konuyu önemsemiş ve depreme hazırlık kapsamında tüm ülkeye emsal olacak kentsel dönüşümü hızlandıracak iki radikal karar almışlardır. Bu duyarlılıkları için kendilerine teşekkür ederiz. Lakin depreme hazırlık olarak yeterli hıza ulaştığımızı söylemek zordur. Isparta’da tahminen 90 bin bina var, bunun 60 bininin 2000 yılı öncesi riskli yapılar olduğunu varsayalım. Kentsel dönüşüm yasası çıktığı günden bu yana 12 yılda sadece 1250 riskli binayı dönüştürebildik. Yani yılda sadece 104 adet. Bu hızla gidersek dönüşüm 600 yıl sürecek.

AFETLERE KARŞI DİRENÇLİ KENTLER OLUŞTURABİLMEK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER:

• Sağlam, kararlı ve istikrarlı bir siyasi irade ile toplumun ihtiyaç ve menfaatlerini gözeten, meselelere bütüncül ve bilimsel bakabilen politik bir anlayışa ihtiyaç vardır.

• Şehrin kapasite ve kaynaklarına bağlı olarak, meslek odalarının, üniversitelerin, toplumun ve karar vericilerin hep birlikte katılımcı bir modelle rant kaygısından uzak, bilimin, mimarlığın ve mühendisliğin ışığında şehirleri planlamaları gerekmektedir.

• Tarımsal ve riskli alanların yapılaşmaya açılması sınırlandırılmalıdır.

• İster yeni alanlar üzerinde yapılan çalışmalar, ister mevcut planlar üzerindeki tadilatlar olsun her türlü imar çalışması şeffaf, katılımcı ve tekniğine uygun olmak zorundadır.

• Mimar ve mühendis istihdamı olmayan belediyelerde ruhsat verme işlemi, personel sayısını tamamlayana kadar askıya alınmalıdır.

• Çalıştay sonucu belirlenen eylem planı acilen uygulamaya geçirilmelidir.

• Yapı stok envanterimiz bir gün bile kaybetmeden hemen çıkarılmaya başlanmalıdır.

• Müteahhitle anlaşamayan, kitlenmiş eski siteler ve riskli binalar için iki tarafı da teşvik eden emsal arttırımları sağlanmalıdır.

• Artık mimar, mühendis ve şehir plancı imzası olmadan ülkede tek bir çivi bile çakılmaması zaruridir.

• İlçeler ve köyler dahil denetim yetkileri elinden alınmış veya sınırlanmış olan Odalara yetkileri geri verilmelidir.

• Riskli bina malikine verilen 4500 TL kira yardımı ülkemiz ve ilimiz gerçeklerinden çok uzaktır. Bu konuyu ciddiye alıyorsak bu rakam piyasa rayiçlerine yükseltilmelidir.

• Binalar en fazla 5 yılda bir periyodik denetime tabi tutulmalı ve vize verilmelidir. Böylece deprem ve yangın yönetmeliklerine hala uygun olup olmadığı denetlenebilir. Ayrıca mekanik ve elektrikçilerin binaya verdiği zararlar, kaçak yapılaşmalar da tespit edilebilir.

Türkiye Cumhuriyeti yüz yıllık geleneğiyle liyakatlı mimar ve mühendisler yetiştirmiştir. Mustafa Kemal Atatürk’ün evlatları olarak bizler ülkesini en çok seven işini en iyi yapandır sözlerinin altını dolduracak nitelikte çalışıyoruz. Burdur Fethiye fay zonu üzerinde bulunan Burdur ve Ispartamız için de durumun Hatay ve Kahramanmaraş gibi olmaması için var gücümüzle çalışacağımızın sözünü veriyoruz. Bizim şehirlerimiz için hala çok geç değildir.

Kanun çıkarıcıları, karar vericileri ve yerel idareleri acilen göreve davet ediyoruz, yarın çok geç olmadan. Geçmişten ders çıkararak, gelecekteki nesiller için daha sağlam, güvenli ve sürdürülebilir bir Türkiye inşa etme sorumluluğunu hep birlikte taşımalıyız.

Son söz olarak doğal afetlerde canını kaybeden yurttaşlarımıza rahmet, yakınlarını kaybeden yurttaşlarımıza sabır diliyoruz. Ülkemizin bir kez daha başı sağ olsun. Bilimle, emekle, inatla ve umutla..’’ Açıklamalarında bulundu.