Tespit ve önerileri sundular

Mimarlar Odası Isparta Temsilciği, Isparta'da beklenen deprem felaketinin yaşanmaması için alınması gereken önlemler ve çözüm önerileri hakkında basın açıklaması yayınladı.

Yapılan açıklamada ise; "6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli gerçekleşen deprem felaketi ülke genelindeki yapı stokumuzun depreme ne kadar hazırlıksız olduğunu bir kez daha ve çok acı bir biçimde gözler önüne sermiştir. Maalesef ilimizdeki yapı stoku da benzer durumdadır ve bu binalarda yaşayan insanlarımız büyük risk altındadır. Buna rağmen hala ders ve tedbir almak için vakit vardır.

Yaşadığımız deprem felaketinin ardından Isparta’nın mimarları olarak (gerek özel gerek kamu) Odamızda bu konuda geniş katılımlı bir istişare toplantısı gerçekleştirdik. Üyelerimiz tespit ve önerilerini sundular, hepsini tartıştık ve madde madde not aldık.

Bugün 10 ilde yaşanan deprem felaketinin yarın Isparta’da da yaşanmaması için ivedilikle önlemler alarak hazırlanmalıyız. Aksi takdirde yarın çok geç olacaktır. Tespitlerimizi ve önerilerimizi aşağıda madde madde yazmış bulunmaktayız. Yetkililerin acilen dikkate almasını ve icraatını önemle arz ederiz.

1) Şantiyelerde ustalara da sorumluluk verilmelidir. Hem ruhsata hem tutanaklara imza atmalıdırlar.

2) Şantiye şefi kurum tarafından oluşturulan bir havuzdan atanmalıdır. Şantiyede tam zamanlı bulunmalıdır, kadrolu olmalıdır, hak ettiği ücreti almalıdır ve ücreti devlet tarafından ödenmelidir. Her şantiyede bir adet şantiye şefi sürekli bulunmalıdır.

3) Avrupa’da olduğu gibi inşaat demirleri atölyede projeye uygun kesilip yerinde uygulanmalıdır.

4) TAKS / KAKS uygulamaları kaldırılmalıdır.

5) Beton santralleri de mesuliyet almalıdır.

6) Isparta’da bitişik nizam çok bina bulunmakta, komşu binaların kat döşemeleri farklı kotta olabilmektedir. Depremde çekiçleme etkisiyle binaların birbirine zarar verip vermeyeceği acilen tespit edilmeli.

7) Halk deprem anında nereye koşacağını bilmemektedir. Toplanma alanları yetersizdir. Bu alanlarda konteyner içinde deprem sonrası acil ihtiyaç olacak kalemler hazır bekletilmelidir.

8) Gerekirse yeni binalara ruhsat verilmesin, halk bir süre eski binaları dönüştürmeye veya güçlendirmeye yönlendirilsin.

9) Anaokulundan üniversite son sınıfa kadar deprem eğitimi olmalıdır.

10) Mimarlık bölümünde zemin/jeoloji konularında ders olmalıdır.

11) Mimarlık, eğitiminde kontenjanlar çok fazla, verimli eğitim verilemiyor. Acilen kontenjanlar düşürülmeli, hatta bazı üniversitelerin mimarlık bölümleri kapatılmalıdır.

12) Uzaktan eğitimle mezun olmuş 22 yaşındaki bir yeni mezun mimar 100 katlı gökdelene ve bir havalimanı projesine imza atabilmektedir. Mezuniyet sonrası zorunlu staj ve sınav zorunluluğu olmalıdır.

13) Yıkılıp yapıldığında hak kaybı olacak, mülkiyet sorunlarından dolayı maliklerin kentsel dönüşüme sıcak bakmadığı yerlerde güçlendirme teşvik edilebilir.

14) Sismik izolatörlerin üretiminin ve inşaatlarda uygulamasının hızlandırılması konusuna devlet bir an önce el atmalıdır.

15) Millet Bahçeleri acil toplanma alanı ilan edilmeli ve altyapıları buna göre hazırlanmalıdır. Örneğin kamelyalar anında çadırlara dönüşebilmelidir.

16) Konut binalarının zemin ve bodrum katlarını otopark ve dükkan olarak çözebilmek için taşıyıcı sistem zorlanmaktadır. Bu yüzden binaların zemin katı dükkan, bodrum katı otopark uygulamasından vazgeçilmelidir.

17) İKK (İl Koordinasyon Kurulu) aracılığıyla Mimar-İnşaat mühendisliği-jeoloji mühendisliği disiplinleri beraber toplantılar düzenlenmelidir.

18) İlimizin çadır ve konteyner stokları sorgulanmalıdır. Rakamlar kamuoyu ile paylaşılmalıdır. İl merkezi ve ilçelerdeki konumları nerelerdir?

19) Yönetmeliklerin çıkmaza soktuğu noktalarda belediye meclis kararlarıyla hızlı düzenlemeler sunulabilir

20) Konut stokları perifere yayılmalı ve bu yeni az katlı konutların yapım teknikleri sorgulanmalıdır.

21) Yönetmeliklere uygun yapılan yapıların da yıkıldığı gözlemlenmiştir. Dolayısıyla yönetmelikler de acilen yeniden gözden geçirilmelidir.

22) Isparta zemin yapısı genel anlamda net olarak belirlenmeli ve teknik insanlarla paylaşılmalıdır. Sağlam zeminler tespit edilmeli ve yerleşimler bu alanlara kaydırılmalıdır.

23) Kat adetleri zemin yapısına göre belirlenmelidir.

24) Yatay mimariye geçilmelidir.

25) Yapım sistemlerinde güncellemeler yapılmalı, yeni öneriler getirilmelidir.

26) Arsa sahibi kendisi yaparsa ucuza kaçıyor, müteahhite yaptırırsa fazla daire istiyor. Arsa sahipleri bilinçlendirilmelidir.

27) Ucuza yapılan işçilikler en büyük problemlerden biridir. Ciddi bir sertifikasyon sistemi olmalıdır.

28) Yükleniciler (müteahhitler) sadece mimar ve inşaat mühendisi olmalıdır.

29) Mimarlık - mühendislik bölümlerinden mezun olup askerlik yapacak kişilerin askerlikleri zorunlu teknik eğitimle tamamlanmalıdır. Bu teknik eğitimi AFAD gibi kurumlar yapabilir. Böylece tezkeresini alanlar hasar tespiti ve arama kurtarma eğitimi almış olarak hayata başlarlar.

30) Afet dönemleri için acil durum afet kentleri kurulmalıdır.

31) Türkiye’de merkez ilçesinde riskli alan belirlemeyen belki de tek il Isparta’dır. Riskli olan bölgelerin acilen riskli alan ilan edilmesi ve hızlıca tahliye edilmesi zaruridir.

32) Isparta için bir deprem projeksiyonu ve bu bu projeksiyona ilişkin bu yapı stoğu ile yaralı sayımız ve buna ilişkin acil eylem planı, hastane yeterliliği ve sahra hastanelerinin uygun konumları nereler olacaktır? Bu konuda Odamıza bilgi verilmesini talep ediyoruz.

33) Yine bu deprem projeksiyonuna ilişkin ölü sayımız ve bunların defin işlemleri için gerekli malzeme ve yer durumu nedir?

34) Yine bu projeksiyonda hasarlı, ağır hasarlı ve yıkılmış olan binalardan kurtulanlar için barınma konusunda ilk etapta kaç adet çadır, mobil mutfak, tuvalet ve duş öngörülmüştür, bunların da konumları nedir?

35) Mevcutta güçlendirilmesi gereken ve projeleri yapılmış ya da yapılmakta olan tüm eğitim kurumları için ivedilikle boşaltma kararı alarak burada okuyan öğrenciler için geçici eğitim alanları planlaması yapılmalıdır.

36) Tüm kamu personeli AFAD eğitimi almış mıdır? Biz gönüllülere ne zaman eğitim verilecektir?

37) Binaların risk tespiti maliklerin insiyatifine bırakılmamalıdır. İdareler tarafından resen ve cebren yapılmalıdır.

38) 2011 yılı sonrası yapılmış yapı denetimli binaları veya yeni yapılacak inşaatları konuşmak yerine tüm gücümüzle 2000 yılı öncesi yapı stokumuza odaklanmalıyız, 2000 yılı öncesi yapılmış binalar için adeta seferberlik ilan etmeliyiz. Yapı stoku ve envanteri sorgulanması ilk ve en acil gündemimiz olmalıdır.

39) Resmi depreme dayanıklılık sertifikası olmadan tapu satışı olmamalıdır.

40) Asansöre her yıl, arabalara 2 yılda bir denetim ve vize uygulanırken, asansörün içinde bulunduğu binaya periyodik denetim olmaması mantığa aykırıdır. Binalar da en fazla 5 yılda bir vizeye tabi tutulmalıdır. Böylelikle kolon kesilip kesilmediği, kaçak kat ilavesi vb. durumlar tespit edilebilir.

41) Nüfusunun %80’i deprem riski altında yaşayan ülkemizde en büyük sorunumuzun deprem felaketi olduğunu bir kez daha yaşayarak öğrenmiş olduk. Böyle bir gerçek karşısında 2023 yılında hala mimarlık ve inşaat mühendisliği bölümlerinin müfredatında zorunlu “deprem, depreme dayanıklı yapı tasarımı, deprem yönetmeliği, kentsel dönüşüm” derslerinin olmaması geleceğimiz açısından büyük bir zaaftır.

42) İnşaat ruhsatı ve iskan ruhsatı veren belediyelerin bir çoğunda mimar, inşaat mühendisi ve jeoloji mühendisi bulunmamaktadır.

43) 2013 yılında Mimarlar Odası’nın elinden alından proje denetim yetkisi geri verilmelidir.

44) Tarihi ve tescilli eserlerimiz güçlendirmeden restore edilmemelidir.