Teknoloji bu mesleğin önüne geçti

Haber/Ali İhsan TOPAL - Isparta’da 55 yıldır ayakkabı kunduracılığı yapan Hasan Hüseyin Sarıkaplan (70), bir ayakkabının ömrünün uzun olması için düzenli olarak boyanması gerektiğini söyledi. 

Bu sektörün gereksiz hammadde kullanımını teşvik etmemesi sayesinde sürdürülebilirliğe katkı sağladığına değinen Sarıkaplan, açıklamasında; ‘’Çırak olarak başladım. Şimdi ise emekliyim. İyi kötü burada hayatımı geçiriyorum. Abimin yanında öğrenerek başladım. El emeğinin olduğu ayakkabılara eskiden daha çok değer verilirdi. Şimdiki gençler fabrikasyon ayakkabılara döndü. Yeni dünya düzeninde insanların ilgileri seri üretime kaydı. Eskiden fermuarlı bot dikerken kenarlarına sigaralık ya da çakmaklık koyuyorduk. Orta yaş ve üzeri insanlar geliyor ve eskiyen ayakkabılarını yaptırıyor. Yeni nesil ise artık eskiye bakmıyorlar. Atıp yenisini alıyorlar. Gelir durumuyla da alakalı bir durum olduğu için dar gelirli insanlar daha da tercih ediyorlar. Bu sebeple artık imalat da yapmıyoruz. İmalat durumu pek kalmadı. Yalnızca tadilat ve tamirat yapıyoruz. Eskiden sıfırdan bir ayakkabıyı 2-3 güne yapıyorduk. Fakat bazı ayakkabıları ise 1 günde çıkarıyorduk. Önceden çıraklık okulları vardı fakat kapandı. Milli eğitimin açmış olduğu çıraklık okullarında kalfalık, ustalık sektörleri vardı. Bunların yine bu şekilde okullara yayılması lazım yoksa herhangi bir meslekte çırak yetişmemeye devam eder. Çekirdekten gelmesi için bunlar gerekmektedir. Ben ise 3-4 tane çırak yetiştirdim. Fakat ya fabrikaya girdiler ya da memur oldular. Bizim kazancımız askeri ücreti karşılamadığı için insanlar da pek gelmek istemiyorlar. Bir usta 50 lira para kazanmazken eline kürek alan bir amele günlük 100 lira yevmiye alıyordu. O yüzden meslek kurudu gitti. Tabandan gelen olmadıktan sonra bizler de son nesiller olmamız ile bitecek. Elinde imkanı parası olan ayakta durur diğer türlü duramaz. Eskiden ustalar kazandıklarını bu mesleğe yatırıyorlardı. Fakat şimdiki ustalar ise sermayelerini mesleğe yatırmak yerine eve, bağına, bahçesine yatırıyor. Teknoloji ile bizim elde iki seferde sağlamlaştırdığımız dikişi tek seferde yapan makineler gelişti. Bizdeki makineler tek iğneli şimdikiler ise çift iğnelidir. Bu makineler de maliyet istiyorlar çağa ayak uyduramıyoruz çünkü kazandığımız karşılamıyor. Bir yandan bu meslek sürdürülebilirliği de sağlıyor. Çünkü kullan at alışkanlığı ile değersizleşen işçilikler ve gereksiz hammadde kullanımının yanı sıra ayakkabıları dönüştürmek gereksiz işlemleri engelliyor. Bu ayakkabılar kişinin kullanımına bağlı olarak daha uzun ömürlü oluyor. Bir ayakkabının ömrünü uzatmak için boyasını aksatmamak şarttır. İnsanlarda bakım nasıl kişiyi genç tutuyorsa ayakkabıda da boya aynı anlama gelmektedir. Bir insan kılık kıyafetine ütü yıkama gibi nasıl bakıyorsa ayakkabısına da öyle bakması gerekmektedir’’ diye konuştu.