ISUBÜ'lü akademisyen yeni kuş türleri keşfinde

Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Sütçüler Prof. Dr. Hasan Gürbüz Meslek Yüksekokulu Ormancılık Bölümü akademisyenlerinden Doç. Dr. Halil Süel’in hazırladığı, “Kuş Türü Fonksiyonel Çeşitliliğinin Hesaplanması, Modellenmesi ve Haritalanması” isimli proje TÜBİTAK-101 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı” kapsamında desteklendi.

Proje Adı: Kuş Türü Fonksiyonel Çeşitliliğinin Hesaplanması, Modellenmesi ve Haritalanması

Proje Ekibinde Proje Yürütücüsü: Doç. Dr. Halil SÜEL, Araştırmacılar: Prof. Dr. Serkan GÜLSOY (ISUBÜ Orman Fakültesi), Doç. Dr. Semra TÜRKAN (Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi), Doç. Dr. Özdemir ŞENTÜRK (BURDUR MAKÜ, Gölhisar MYO), Doç. Dr. Hakan KARAARDIÇ (ALKÜ, Eğitim Fakültesi) Danışmanlar: Prof. Dr. Kürşad ÖZKAN(ISUBÜ Orman Fakültesi) ve Doç. Dr. Ahmet MERT (ISUBÜ Orman Fakültesi) yer alıyor.

Proje Özeti

Ülkemiz için kuş fonksiyonel çeşitliliği ve çevresel etmenler arasındaki ilişkiyi değerlendirmek üzere yapılan ilk çalışma olan projede kuş türü fonksiyonel çeşitliliğinin belirli özelliklere göre hesaplanması, çevresel değişkenlerle fonksiyonel çeşitliliğin modellenmesi ve yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır. Bozuk Orman, Orman İçi Açıklık, Tarım Alanı, Sulak Alan, Baltalık, Maki, Taşlık ve Kayalık alanlar ve 3 farklı sınıfta Koru Ormanı (a, b ve c/d/e çağları) şeklinde habitat tiplerinin her birinden 30 farklı nokta belirlenerek kuş gözlemi, kaydı ve kuş teşhisleri yapılacaktır. Kuş fonksiyonel çeşitliliğini belirlemek için beslenme, göç durumları (YG: Yaz Göçmeni, KG: Kış Göçmeni, Y: Yerli, T: Transit Geçer), IUCN koruma kategorileri, yuva yeri, davranış, morfolojik karakterler, beslenme katmanı, estetik/görünüş özellikleri elde edilecektir. Bu fonksiyonel özelliklere ait bu veriler ile tür zenginliği hesabı ve fonksiyonel çeşitlilik hesaplamaları yapılacaktır. Fonksiyonel çeşitlilik indisleri olarak FAD (Fonksiyonel çeşitlilik hesabı), MFAD (Modifiye edilmiş fonksiyonel çeşitlilik) ve APWD (Ortalama fonksiyonel özellik çeşitliliği) kullanılacaktır.

FAD, MFAD ve APWD hesapları yapıldıktan sonra modelleme aşaması için ihtiyaç duyulan çevresel ve iklim değişkenlerinin oluşturulması süreçlerine geçilecektir. Bu aşamada ilk olarak sayısal yükselti modeli yardımıyla eğim, bakı ve yükselti değişkenleri, yükselti haritası esas alınarak gölgelenme indeksi haritası oluşturulacaktır. Göle uzaklığın veya yola yakınlığın fonksiyonel çeşitlilikte bir etkisi olup olmadığını test etmek için uzaklık haritaları oluşturulacaktır. Ayrıca Topografik Pozisyon İndeksi, Solar Aydınlanma İndeksi, Radyasyon İndeksi, vadi derinliği, topoğrafik nemlilik ve NDVI (Normalize Edilmiş Fark Bitki İndeksi) değişkenleri için altlık haritalar elde edilecektir. Son olarak anakaya tiplerine ait altlık değişken oluşturulacaktır. İklim değişkenlerinin indirilmesi ve kullanıma hazır hale getirilmesiyle tüm çevresel değişkenlerin oluşturulması süreci tamamlanmış olacaktır.

Oluşturulan çevresel altlıklar yardımıyla FAD, MFAD ve APWD için dağılım modellemesi ve yaygınlaştırma sürecine geçilecektir. Modelleme aşamasında genelleştirilmiş eklemeli model (GAM), çok değişkenli uyarlamalı regresyon eğrisel çizgileri (MARS) ve regresyon ağacı yöntemleri kullanacaktır. Yaygınlaştırma sürecinin gerçekleştirilebilmesi için, oluşturulan veri matrisi ile modellerin formülleri yardımıyla modeli yapılandıran değişkenlerin sayısal değerlerinden yararlanılacaktır. Bu sayısal değerler kullanılarak çalışma alanı ölçeğinde yaygınlaştırma işlemi gerçekleştirilecektir.