Isparta’da halıcılık sektörü neden bitti

Haber-Nurettin ARKAN - Isparta’da 51 yıldır halıcılık yapan Mehmet Ali Şenol (74), eski dönemlerde el yapımı dokuma halı üretimi yapmak için her evde en az 1-2 tezgah olduğunu söyledi.

Geçmiş yıllarda evlenen çiftlerin düğün masraflarını halı dokumadan kazanıldığını ifade eden Şenol, açıklamasında; ‘’Hiç meslek değiştirmeden halıcılığa devam ettim. 2005’te makine halısı satmaya başladım. Isparta halısı bitti. Sonrasında bir müddet miras halısı yaptık o da bitti. Fakat hala daha el halısına karşı sevgim var. Onun için Isparta’da hala el halısı alıp satıyorum. Eskiden Isparta’ya bacasız sanayi derlerdi. Her evde 1 ya da 2 tezgah, atölye çalıştıranlar 5 - 7 tezgah çalıştırırdı. Hanım kızlar hep halı parasıyla evlendi. Erkekler de kızlar da hep bu parayla evlendi. İnsanların maaşı çok düşüktü o zamanlar ve yetmezdi. Ama anneler halı dokuya dokuya çocuklarını evlendirirdi. Kadınların ev ekonomisine katkıları çok büyüktü. Çalışmaya teşvik ediyordu. O zamanlar bayanlar eşlerinden daha da çok kazanıyorlardı. Halı revaçta olduğu için iyi para ederdi. 2005’te gümrükler sıfırlandı ve dünyanın her tarafından Türkiye’ye halı girdi. Bu sebeple Isparta otomatik olarak el halısı satamaz hale geldi. Diyelim ki İstanbullu tüccar 50 dolar alıyordu 200 dolara satıyordu. Ama Isparta’da ise fiyatlar belli. Yurt dışından gelen maldan daha çok kazanılmaya başlayınca artık burada satılmamaya başladı. Ben bunun birebir acısını çektim. O günlerde çok güzel müşterilerimiz vardı. Artık Nepal’e Hindistan’a Çin’e gittiler halı almak için. Bunun yanı sıra gençlik de halı dokumuyor. Herkes evladını okuttu, okuyan çocuk da halı dokumaz. Halıcık sektörü de böyle böyle bitti’’ diye belirtti.

‘SİPARİŞ GELİYOR FAKAT ALAMIYORUM’

Kendisinin de 250 halı tezgahına sahip olduğunu anlatan Şenol, açıklamasında;. ‘’Esnaflık zor iş. Bu sebeple de yeni esnaf da üremez. Fastfoodlar açılır kapanır fakat bizim gibi halıcılar açılıp kapanmaz. Çünkü bir halıcının sermayesi olması lazım. Bu para da bulunmuyor maalesef. İşçi çalıştırmak istesek maaşı çıkmıyor. İşçi bile çalıştıramıyoruz. Ya da geçici oluyor. Eskiye göre para kazanamıyoruz. Eskiden Isparta halısına 81 ilden talep geliyordu. Biz de çok güzel halılar üretip satıyorduk. Benim merkezde, köylerde, çevre illerde 250 tezgahım vardı. İşin içine para dahil olunca, sanatın bir geçerliliği kalmadı. İnsanlar kazanmayacaksam neden yapayım diyorlar. Geçmiş yıllarda desinatörler vardı. Her yörenin istekleri başka oluyor. Isparta’nın ise beş göbek, serpme, ladik gibi motifler kullanılıyordu. Şimdilerde otantik halı olarak geleneksel modellere ilgi duyuluyor fakat bu mesleği canlandırmaya yetmez. Sipariş geliyor fakat dokuyacak kimse olmadığı için o siparişi alamıyorum. Namaz seccadesini de isteyen çok oluyor. Halı dokuyan ablalar vardı fakat onlar da artık dokuyamam diyorlar. Bin liralık maliyete 2 Bin lira vereyim diyorum yine de geçti artık dokuyamam diyor’’ diye konuştu.