24 HAZİRAN İLKLERİN SEÇİMİ OLACAK!

24 Haziran’daki Cumhurbaşkanı ve Milletvekili seçimlerinde birçok ilk yaşanacak.

Türkiye Cumhuriyeti’nin yönetim sisteminde köklü değişiklikleri öngören kritik seçim, 24 Haziran'da gerçekleştirilecek. Daha önce 3 Kasım 2019’da yapılacağı duyurulan Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Milletvekili Seçimleri yaklaşık 1,5 yıl önceye alındı.

59 MİLYON SEÇMEN SANDIK BAŞINDA OLACAK

10 Ağustos 2014'te ilk kez cumhurbaşkanı halk tarafından seçilirken, bu kez cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimi aynı gün gerçekleştirilecek.

Yurt içinde 56 milyon 342 bin 263, yurt dışında da 3 milyon 49 bin 65 olmak üzere toplam 59 milyon 391 bin 328 seçmen sandığa gidecek.

600 MİLLETVEKİLİ İÇİN OY KULLANILACAK

Milletvekili seçimlerine AK Parti, CHP, HDP, HÜDA- PAR, İYİ Parti, MHP, Saadet Partisi ile Vatan Partisi katılacak. BBP'nin adayları AK Parti, DP'nin adayları ise İYİ Parti listelerinden seçime girecek.

Vatandaşlar, seçimlerde 550 yerine 600 milletvekili için oy kullanacak. Bazı illerin çıkaracağı milletvekili sayıları da bu kapsamda değişirken, Ankara ilk kez üç seçim bölgesine ayrıldı.

Cumhurbaşkanlığına aday gösterme usulü de 24 Haziran’da farklılık gösterecek. Daha önce en az 20 milletvekili ya da son seçimde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde 10'u geçen siyasi partilerce ortak cumhurbaşkanı adayı gösterilebilirken, bu seçimde Meclis’te grubu bulunan ya da son seçimde yüzde 5 oy alan siyasi partiler ya da 100 bin vatandaşın imzasını toplayan isimlerin aday olması kararlaştırıldı.

AK Parti ve MHP, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı; CHP Muharrem İnce'yi; HDP ise Selahattin Demirtaş'ı cumhurbaşkanı adayı olarak gösterdi.

100 bin imzayı toplayan İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu ve Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek de cumhurbaşkanı olabilmek için yarışacak.

SEYYAR SANDIK UYGULAMASI

Siyasi partilerin ittifak kurarak seçime girebilmesi de 24 Haziran seçimlerinin ilkleri arasında yerini aldı.

Bu kapsamda AK Parti ve MHP, Cumhur İttifakı ile seçime girme kararı aldı. CHP, İYİ Parti ve Saadet Partisi ise Millet İttifakı ismi altında güçlerini birleştirdi.

Türkiye, 24 Haziran’da seyyar sandık uygulamasıyla da ilk kez tanışılacak. Engelli ve yatağa bağımlı seçmenler, sandıkların kendilerine getirilmesi suretiyle bulundukları yerde oy kullanabilecek.

Seyyar sandık kabini, yatağa bağımlı seçmenin evinde, "gizlilik temin edilecek ve oy kullanma rahatlığı sağlanacak" bir yere yerleştirilecek.

Bu kapsamda, 702 ilçede bin 227 sandık kurulacak, yatağa bağımlı 15 bin 474 seçmene sandık götürülecek.

Daha önceki seçimlerin aksine Adalet, Ulaştırma ve İçişleri Bakanları istifa etmeden seçime katılablmesi de seçimin ilkleri arasında.

CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ

- TBMM ile cumhurbaşkanı seçimleri 5 yılda bir aynı gün yapılacak.

- TBMM’nin görevleri ve yetkileri; "Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, Meclis üye tam sayısının 5’te 3 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek" olacak.

- TBMM, Meclis araştırması, genel görüşme, Meclis soruşturması ve yazılı soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak, ancak gensoru denetleme yetkisinden çıkarılacak.

- Cumhurbaşkanının partisiyle ilişiği kesilmeyecek.

- Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilebilecek.

- Cumhurbaşkanına "Devlet Başkanı" sıfatı getirilecek ve yürütme yetkisi de verilecek.

- Cumhurbaşkanı, kanunları yayımlayacak ve kanunları tekrar görüşülmek üzere TBMM’ye geri gönderecek. Kanunların, TBMM İçtüzüğü’nün tümünün veya belirli hükümlerinin anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davası açacak.

- Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atayacak ve görevlerine son verecek; üst düzey kamu yöneticilerini atayacak, görevlerine son verecek ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleyecek.

- Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halk oyuna sunacak.

- Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek.

- Cumhurbaşkanı, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecek.

- Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek; Meclis, üye tam sayısının 3’te 2’sinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilecek. Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen cumhurbaşkanı seçim kararı alamayacak.

- Cumhurbaşkanı, bir veya daha fazla cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilecek. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından cumhurbaşkanı tarafından atanacak ve görevden alınacak. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar TBMM’de ant içecek. Milletvekilleri, cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erecek.

- Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri ile teşkilat yapısı ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenecek.

- Meclis, üye tam sayısının 5’te 3 çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek; TBMM genel seçimi ile cumhurbaşkanı seçimi birlikte gerçekleştirilecek. Cumhurbaşkanının, seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde de TBMM genel seçimi ile cumhurbaşkanı seçimi birlikte yapılacak.

- Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis, seçimlerin yenilenmesine karar verirse cumhurbaşkanı bir kez daha aday olabilecek.

- Cumhurbaşkanı gerekli durumlarda OHAL ilan edebilecek.

- Bütçeyi Cumhurbaşkanı Meclise sunacak. Yeni sistemde, Bakanlar Kurulu olmayacak.

- Genelkurmay Başkanı da cumhurbaşkanınca atanacak.