100 yıllık demiryolu beklentisi sona erecek mi?

Eskişehir-Antalya ve Isparta arasında yapılması planlanan demiryolu projesi için ÇED Nihai kararı verildi. Projede yapılan revizyonla Kütahya’daki Zafer Havaalanı’na bağlantı verilirken, ÇED Raporu 20 Haziran’a kadar halkın görüş ve önerilerine açık olacak…

Yusuf Yavuz

Antalya’nın Osmanlı’nın son döneminden bu yana süren demiryolu beklentisi, araya giren savaşlar, ekonomik zorluklar ve kimi zaman da stratejik nedenler yüzünden bir türlü gerçekleşemedi. Uzun süredir gündemde olan ancak güzergâhı üzerinde tartışmaların sürdüğü Eskişehir- Afyonkarahisar-Antalya demiryolu projesi için 2017’de ÇED süreci başlatılmıştı. Zafer Havaalanı bağlantılı olarak yapılması düşünülen, Burdur ve Isparta üzerinden Antalya’ya ulaşacak olan demiryolu hattı için 3 Haziran’da İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) toplantısı gerçekleştirildi. Komisyonun proje üzerinde yaptığı incelemelerin ardından 10 Haziran’da ise ÇED Nihai kararı verildiği açıklandı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nde halkın görüşüne açılan projeyle ilgili görüş ve öneriler, 20 Haziran 2022 tarihine kadar ilgili kuruma iletilebilecek. Bakanlığın konuyla ilgili duyurusunda, bu süre içinde yapılan başvuruların nihai karar alma sürecinde dikkate alınacağı belirtilerek, “Görüş ve öneriler için bu süreç içerisinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na veya Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine müracaat edilebilir” denildi.

Antalya’yı Isparta ve Burdur üzerinden Afyonkarahisar ve Eskişehir’e bağlayacak olan demiryolu projesinde 2017’de başlatılan ÇED sürecinde son aşamaya gelindi. TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından yapılması planlanan ve ulusal hızlı tren ağının bir parçası olması beklenen demiryolu projesiyle ilgili hazırlanan ÇED raporunun İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) toplantısı 3 Haziran’da Ankara’da yapıldı. Komisyonun proje üzerinde yaptığı değerlendirmelerin ardından 10 Haziran’da ise ÇED Nihai kararı verildiği duyuruldu.

PROJE 20 HAZİRAN’A KADAR HALKIN GÖRÜŞÜNE AÇIK OLACAK

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na bağlı ÇED Genel Müdürlüğü’nün e-ced sistemi üzerinden yaptığı duyuruda, şöyle denildi: “Antalya ili Kepez, Aksu, Döşemealtı ilçesinde T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından yapılması planlanan Eskişehir-Afyonkarahisar (Zafer Havaalanı Bağlantısı Dâhil) Burdur-Antalya Demiryolu projesi ile ilgili olarak hazırlanan ÇED Raporu, İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) tarafından incelenerek son şekli verilmiş olup, söz konusurapor halkın görüş ve önerilerini almak üzere ÇED Yönetmeliği'nin 14.Maddesi (1) no'lu bendi kapsamında Bakanlıkta ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü'nde on (10) takvim günü görüşe açılmıştır. Bakanlığa/Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü'ne iletilen görüşler projeyle ilgili karar alma sürecinde dikkate alınacaktır. Görüş ve öneriler için bu süreç içerisinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na veya Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine müracaat edilebilir. İlgililere ve kamuoyuna duyurulur.”

524 KM’LİK DEMİRYOLU PROJESİNİN MALİYETİ 10 MİLYAR

Projeyle ilgili hazırlanan ÇED raporunda yer verilen bilgilere göre Antalya’yı Eskişehir’e bağlayacak olan demiryolu hattı, Ankara ve İstanbul bağlantılı hızlı tren hattının da bir parçası olacak. Eskişehir-Antalya arasındaki toplam hat uzunluğu 524 +153,70 kilometre olan demiryolu projesinin yaklaşık maliyeti 9.321.649.895 TL olarak açıklanırken, çalışmaların 5 yıl içinde tamamlanması planlanıyor.

GÜZERGÂH ÜZERİNDEKİ İSTASYONLAR

Projelendirme aşamasında demiryolu için üç farklı alternatif hat üzerinde durulurken en uygun alternatif ise Isparta ve Burdur üzerinden gelerek Bucak ilçesinde birleşen, buradan da Döşemealtı ilçesinden Antalya sınırına ulaşan güzergâh olarak belirlendi. Buna göre Eskişehir, Kütahya, Zafer Havaalanı ve Afyonkarahisar’ın Sandıklı ve Dinar ilçeleri üzerinden Isparta’daki Baladız (Gümüşgün) İstasyonu’nun olduğu bölgeye bağlanan hat, buradan da Burdur ve Isparta kent merkezleri üzerinden iki ayrı güzergâhtan geçerek Bucak ilçesine ulaşıyor. Antalya’da Aksu ilçesindeki istasyonda son bulacak olan demiryolu hattında ayrıca Döşemealtı ilçesinde de bir yük istasyonu yapılması planlanıyor.

TOPLAM 11 İSTASYON, 104 ÜST GEÇİT, 69 TÜNEL, 36 KÖPRÜ YAPILACAK

Projesi kapsamında ayrıca Burdur ve Isparta il merkezleriyle Burdur’un Bucak, Isparta’nın ise Gönen (Gümüşgün) ilçesindeki istasyonlar dahil olmak toplam 11 istasyon, 104 üst geçit, 349 alt geçit, 485 menfez, 69 tünel, 36 köprü, 18 viyadük inşa edilmesi planlanıyor.

CUMHURİYET’İN 10 YILINDA KANUN ÇIKTI, 25 MİLYON ÖDENEK AYRILDI

Antalya’ya demiryolu ulaşımının sağlanması düşüncesi Osmanlı’nın son dönemlerinden bu yana gündemde. Ancak neredeyse yüz yılı aşan kentin demiryolu beklentisi bugüne kadar gerçekleşemedi. Cumhuriyet’in 10. Yılı olan 1933’te çıkarılan kanun ve ayrılan ödenek, bu konuda atılan önemli adımlardan biri. 1 Nisan 1933 tarihinde TBMM’de kabul edilen kanun kapsamında 324 kilometrelik Afyonkarahisar-Antalya demiryolu hattının inşası için 25 milyon lira ödenek ayrılmış, projenin 4 yıl içinde bitirilmesi planlanmıştı. Projenin Burdur’a kadar olan kısmı tamamlanmış, ancak ödenek yetersizliği ve daha sonra patlak veren II. Dünya Savaşı’nın yarattığı koşullarda Antalya hattı yarım kalmıştı.

TÜRKİYE’DE TAŞIMACIĞIN YÜKÜ KARAYOLUNDA

Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye’de yolcu taşımacılığının yüzde 95’i, yük taşımacılığının ise yüzde 90’ı karayolu ile gerçekleştiriliyor. Yüksek ekonomik maliyetinin yanında her yıl gerçekleşen binlerce trafik kazası ile önemli can kaybına da yol açan karayolu trafiğinin yükünün azaltılması önem taşıyor. Denizyolu ve demiryolu ulaşımı bu açıdan önem taşıyor. 

ZARAR EDEN ZAFER HAVAALANI DA PROJEYE DÂHİL EDİLDİ

Ulaştırma Bakanlığı tarafından projelendirilen Eskişehir-Antalya demiryolu, daha sonra TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne devredildi. Kurum tarafından yeniden değerlendirilen projede revizyonagidilerek son şekli verilirken, İC İctaş Holding bünyesinde işletilen Kütahya’daki Zafer Havaalanı da projeye dâhil edildi. Afyonkarahisar, Uşak ve Kütahya illerinin kullanımına yönelik düşünülen ve ‘bölgesel havaalanı’ olarak anılan Zafer Havaalanı, 2011’de Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle İC İçtaş Holding’e verilmişti. Kasım 2012’de açılışı yapılan havaalanı, sözleşmeye göre 29 yıl bu firma tarafından işletilecek.

‘DEMİRYOLU AĞINA ENTEGRE EDİLEREK İŞLEVİ ARTIRILACAK’

Yıllık 1 milyon 317 bin yolcu garantisi verilen ancak bu rakamın yaklaşık yüzde 1’inin gerçekleştiği iddialarıyla gündeme gelen Zafer Havaalanı’nın yolcu sayısını artırmayı amaçlayan bu düzenlemeyle ilgili projenin ÇED raporunda şu görüşlere yer veriliyor: “Eskişehir-Antalya Demiryolu önemli bir parçası olduğu İstanbul-Antalya ana hat demiryolu ile kuzey güney yönünde Marmara, İç Batı Anadolu ile Batı Akdeniz bağlantılarını sağladığı gibi, bağladığı limanlar aracılığı ile deniz ve demiryollarını entegre etmiş olacaktır. Zafer Havaalanı Bağlantısı ile havayolu ve demiryolu ulaşımlarının entegrasyonunun sağlanması amaçlanmıştır. Uluslararası nitelikteki bu havaalanına bölgedeki illerin hızlı tren güzergâhından hızlı ve güvenli bir ulaşımı sağlanarak havaalanının bölgesel olma işlevi artırılacaktır. Zafer Havalimanı, Kütahya'nın Altıntaş ilçesinde bulunan uluslararası havalimanıdır. Kütahya, Afyonkarahisar ve Uşak illerine hizmet vermesi nedeniyle Türkiye'nin ilk bölgesel havalimanıdır.”