1.9’luk deprem neden bu kadar korkuttu?

Özel Haber - Nurettin ARKAN/ İstanbul’da 23 Nisan tarihinde yaşanan depremin ardından Isparta’da sismolojik büyüklüğü küçük ama etkisi büyük olan bir deprem yaşandı. Halk arasında endişe ve paniğe neden olan bu sarsıntı nedeniyle sosyal medyada alay konusu bile edildi. Ancak deprem konusunda uzman olan SDÜ akademisyenlerinden Prof Dr Şakir Şahin 1.9’luk depremin neden bu kadar etkisi olduğunu bilimsel olarak açıkladı ve halkın paniğe kapılmasının normal olduğunu savundu.

NEDENİ GEVŞEK ZEMİN

SDÜ Mühendislik Ve Doğa Fakültesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü, Sismoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof Dr Şakir Şahin son yaşanan depremin etkisinin daha fazla hissedilmesini şu sözlerle açıkladı:
“28 Nisan 2025 Pazartesi günü saat 16:01’de Isparta merkez Yazısöğüt Köyü yakınlarında 1.9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Yerin yaklaşık 7 km derinliğinde meydana gelen deprem beklenenin üzerinde hissedildi. Hatta depremi hisseden vatandaşımız 1.9 büyüklündeki depremi 3.5 büyüklüğündeki deprem gibi hissettiklerini belirttiler.

Normal şartlarda insanların hissetmeyeceği, sadece sismograf kayıtlarında görülecek depremler Isparta’da şiddetli hissediliyor? Bunun nedeni gevşek zemin. Isparta kenarları faylarla çevrili alüvyonal bir havza üzerine kurulmuş bir şehir.  Aynı zamanda havza içinde üzeri alüvyon tarafında kapalı faylar da mevcut. Pazartesi günü oluşan deprem gömülü fayda meydana gelmiştir. Ancak bu faylar üzerinde tarihsel ve aletsel dönemde hasar yapıcı deprem kayıtlarına rastlanılmamaktadır. Aletsel dönemde Kayı Köyünde en büyüğü 4.9 olan bir dizi deprem (sismik fırtına) yaşanmış, aktivite birkaç gün sürmüştür.  Isparta açısından tehlike oluşturan faylar Burdur Fayı, Aksu Bindirme fayı, Davraz fayı olarak saymak mümkündür.  Isparta’nın zemini zayıf olduğu için bu sayılan faylarda meydana gelen depremler nedeniyle 1914 depreminde olduğu gibi can ve mal kayıpları olmuştur. 

5 KAT DAHA FAZLA HİSSEDİLEBİLİR

Isparta’nın bulunduğu havzada alüvyon (gevşek zemin) kalınlığı 480 m’ye kadar ulaşabilmektedir. Kum-pomza tabakalanması şeklinde olan bu yapı malzeme gevşek olduğu için çok fazla sallanmaktadır. Dalga havza içinde çok oyalanmakta, deprem de hem uzun sürmekte, hem de şiddetli hissedilmektedir. Bu hissedilme olması gerekenin 5 katına kadar çıkabilmektedir. Bu da beşik gibi sallanma ifadesini doğrular niteliktedir. 1.9 büyüklüğündeki deprem merkez üssüne yakın alanlarda vatandaşlarımızın bu depremi 2.5 büyüklüğü gibi hissetmesi normaldir. Hatta merkez üstüne yakın alanlarda daha fazla hissedilebilir. 31 Mart 2024 tarihinde aynı bölgede meydana gelen 2.9 büyüklüğündeki deprem tüm kentte hissedilmişti.  
Mevcut durumlar dikkate alınarak Isparta’nın deprem açısından güvenli bir şehir haline getirmek gerekir.