Risk Kentsel Dönüşüm Kontrol Laboratuvarı SahibiCaner Ataseven, Kentsel Dönüşüm sürecinin hem vatandaşlar hem de Isparta için olumlusonuçları olduğunu söyledi.
Ataseven, Isparta’nın deprem bölgesi olmasıdolayısıyla da Kentsel Dönüşümün bir kat daha fazla önem arz ettiğini sözlerineekledi.
Soru 1- Isparta’da binaların yaklaşık ne kadarı kentsel dönüşüm kapsamındayıkılması gerekiyor?
1- Isparta’da ne kadar binanın yıkılmasıgerektiğine gerekli testleri yapmadan karar vermek çok doğru olmaz ama bugünekadarki tecrübelerimizden diyebilirim ki 2 bin yılı öncesi tüm binalar risk altındadır acilrisk tespitleri yapılmalıdır. Bugüne kadar 2 bin öncesi test edip de sağlam raporu alan tek bir binaolmadı. Bu demek oluyor ki hemen hepsi potansiyel olarak yıkım gerektirebilecekbinalar. Ayrıca tek çözüm yıkıp yeniden yapmak değil, güçlendirme de birseçenektir ve kentsel dönüşümde güçlendirme için de teşvikler bulunmaktadır.
Soru 2-Bireysel olarak Kentsel dönüşüm ne zamanbaşlandı?
Bu kapsamda ilk çalışmanızı ne zaman yaptınız?
2- KentselDönüşüm kanunu olarak bilinen 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüşümükanunu 16 Mayıs 2012 tarihinde meclisten geçerek resmi gazetede yayınlandı veaynı gün tüm Türkiye’de başlamış oldu.
Isparta ilindeilk risk tespitimizi 2013 yılı başındaYalvaç ilçesinde 3 katlı yığma bir binaya uyguladık. Tabi bu tarihten çokönceleri birçok kamu binasının risk tespitini gerçekleştirmiştik lakin kamubinaları kentsel dönüşüm kapsamına girmemektedir fakat bizim vereceğimizraporla yıkım veya güçlendirme yapılmaktadır.
Soru 3- Isparta'da vatandaş tamanlamıyla Kentsel Dönüşümü biliyor mu?
3- Isparta’davatandaşın tam anlamıyla kentsel dönüşümü bildiğini söyleyebilmek maalesef çokzor.
Vatandaştanönce yasayı tam anlamıyla kurumların ve teknik insanların anlayıpanlamadığından da emin değilim.
Bir şeyi hiçbilmemek yanlış bilmekten daha iyidir. Özellikle Isparta’da fısıltı gazetesi busıralar çok yoğun çalışmakta, duyduklarımız bizi de çok şaşırtmaktadır.
Soru: Ispartada şuana kadar kaç Kentsel Dönüşümyaptınız?
4- Isparta’da bugüne kadar 150’ye yakın özel bina ve onlarcakamu binasının risk tespitlerini yapmış bulunmaktayız. Maalesef hepsi riskliçıktı ve şu anda yıkımları, dönüşümleri ya da güçlendirmeleri devam etmektedir.
Bunun yanındaAkdeniz bölgesinin ilk Bakanlıktan lisanslı kuruluşu olarak Antalya, Isparta,Burdur, Afyon,Konya,Karaman, Muğla illerinde toplam 300 kadar binanın risk tespitiniyapmış bulunmaktayız. İlginçtir bu iller içinde kentsel dönüşümde Ispartamaalesef Burdur’un gerisinde kalmıştır.
Soru 5- Vatandaşyaptığınız Kentsel Dönüşümden memnun mu?
5-Kentsel dönüşüme başta çoğu insan önyargıyla yaklaştıfakat evini kentsel dönüşüme soktuğumuz hiçbir vatandaştan bugüne kadar olumsuzgeri dönüş almadık aksine hepsi de memnuniyetlerini ifade ettiler. Memnunayrılan her vatandaş komşu ve tanıdıklarını toplayarak daha kalabalık geliyor.
Soru 6 : Kentsel Dönüşümün vatandaşa faydalarıve zararları nelerdir?
6-Kentsel dönüşümün vatandaşa yansıyan bir zararına henüzrastlamadık. Ama faydaları çok sayıdadır.
40 yıllık evini yenilemek isteyen fakat bununiçin yıllardır bir fırsat doğuramayan vatandaşlarımız için bu kanun birkurtarıcı ve büyük bir fırsat olmuştur.
Ekonomik gücüyetmeyen vatandaşlarımıza 18 ay karşılıksız kira yardımı ve 2 yılı ertelemelive 10 yıl geri ödemeli çok düşük faizli kredi olanakları çok cazip gelmektedir.
Ayrıca yeni yapacağı binası için tüm belediyeharçları, otopark ücretleri, tapu harçları ve noter masraflarından muafiyetleraynı şekilde vatandaşın menfaatinedir.
Esas çözümnoktasındaki vatandaşa bir diğer faydası da şudur; 10 dairelik bir apartmandaeskiden 1 kişi bile istemese bırakın binayı yıkıp yeniden yapmayı, merdivenibadana bile yaptıramazdınız.
Oysa şu anda6 kişinin dönüşümü istemesi yeterlidir. Bu yasa yıllardır çözülemeyen vehusumetlere neden olan problemler için hızlı bir çözümdür.
10 dairelik bir apartmanda dönüşümü istemeyen4 dairenin çoğunluğa uyma zorunluluğu ise belki de tabiri caizse kentseldönüşümdeki kısa vadeli tek zarar noktasıdır ya da böyle görülmektedir.
Oysa uzun vadede dönüşümü istemeyen bu 4 dairede sonuçtan memnun kalacaktır.
Soru: 7 Kentsel Dönüşümün vatandaşatam anlamıyla anlatılması için neler yapılmalı bu görev kimlere düşmektedir?
7-Kentsel dönüşümü vatandaşa anlatabilmek için sorunsalıtemelinden ele almak gerekir. Herşeyden önce vatandaşa; ülkemizin Avrupa’nın enriskli coğrafyası olduğu, mikro ölçekte ise Göller Bölgesinin Türkiye’nin enriskli bölgelerinden olduğu, en son depremin üzerinden uzun yıllar geçtiği veyıllardır bu fay hattının enerji depoladığı ve bu enerjinin bir gün mutlakaboşalacağı gerçeklerini anlatmak bir zorunluluktur. Vatandaş bu acı gerçekleriidrak ettiğinde zaten kentsel dönüşümü kendi eliyle gerçekleştirecektir, fazlada bir şey anlatmaya gerek kalmayacaktır.
Millet olarakbir alışkanlığımız vardır, ilk doğalgaz gelmesini ya da mantolama yapılmasınıdüşünün. Herkes önyargılıydı ve aynı şeyi söylüyordu: “hele biri yapsın da birgörelim bakalım”.
Bugünebaktığımızda ise artık binaların çoğu doğalgazlı ve mantolamalı. Kentseldönüşüm de yeni bir olgu ve bence halkımız yine aynı şekilde düşünüyor.
Birilerinin yapmasını ve sonucunu bekliyor,bence örnekler çoğaldıkça ve halkımız gördükçe dönüşüm çığ gibi büyüyecektir.
Halkımıza bunu anlatmakta en büyük görev baştakurumlarımıza, belediyelerimize, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğümüze, bizimgibi lisanslı kuruluşlara, mimar ve mühendis meslektaşlarımıza ve tabi kimedyamıza düşmektedir.
Özellikleyerel medyamız Isparta ilinde dönüşüme uğrayan yukarda bahsettiğim çok sayıdakibinaların malikleriyle röportaj yaparak “önce-sonra” şeklinde dönüşüme uğrayanbinaları bilmeyen vatandaşlarımıza duyurabilir.
Soru 8 Kentsel Dönüşümden sonra Ispartada ne gibi değişikler olacaktır?
8-Bir örnekle açıklayayım. Isparta sokaklarına bakın, 70-80model kırık-dökük arabalar hala sokaklarda, Avrupalı turistin gözünde ilkbakışta bir Hindistan şehri izlenimi doğurabilmekte.
Ama bir yasaçıktığını düşünün, trafiksel dönüşüm; 90 öncesi tüm araçların trafiğe çıkmasıyasaklanıyor ve devlet bu dönüşüm için vatandaşa teşvik veriyor.
Bir anda şehrin bir yabancının gözünde imajıdeğişecektir.
Kentsel dönüşüm de aynen bu şekilde hem de katkat fazla bir etkiyle Isparta’yı değiştirecektir. Şehrin göbeğinde kalmış köhne,izbe, tek katlı, gecekondu ve Afganistan görünümü veren kötü görüntü kaybolacakyerine modern, depreme dayanıklı, yapı denetime tabi, şehrin havasınıdeğiştiren yeni bir mimari hakim olacaktır. Olaya sadece yapılar bazında bakmakyanlış olacaktır.
Dönüşümsonrası yeni Isparta’da neler göreceğiz: Geniş ve ferah yollar, kitlenmeyentrafik, yeni ve düzenli bir imar planı, bol bol yeşil alan ve parklar, ihmaledilen şehir donatıları, yeni ve modern bir şehircilik anlayışı, yeterli sayıdaotopark alanı, rahat ve geniş kaldırımlar, engelliler için güncellenmişerişilebilir bir şehir vb… En önemlisiise başımızı kuma gömdüğümüz Isparta için en ciddi sorunsaldaki değişim: “Depreminibekleyen şehir; Isparta” gerçeğinden “Depremi dimdik ayakta karşılayacak şehir;Isparta” gerçeğine dönüşüm….
Soru: 9- Isparta’da riskli alanbelirlendi mi? Riskli alan içindeki vatandaşlar tedirginlik duymalı mı? Bununnedenleri nelerdir?
9- Kentseldönüşüm yasasını ikiye ayırıp anlatmak mümkündür. Birincisi bireysel başvurularve yerinde tek tek dönüşüm; buna riskli yapılar diyoruz. İkincisi ise risklialanlar; 15bin m2 üstünde olan ve Bakanlar Kurulu tarafından riskli olarak ilanedilip resmi gazetede yayınlanan alanlardır. Yukarıda şimdiye kadar anlattıklarımriskli yapılara ait konulardı.
Riskli alandaise durum biraz daha farklı. Riskli alan içinde evleri bulunan vatandaşlarıntedirgin olması gayet normal, hepimizin başına gelse yaklaşık aynı tepkilerisergileriz.
Çok yeni birkanun ve Türkiye’de hatta dünyada bir ilk.
Dünyada şehirmeydanlarının kentsel dönüşümleri denenmiş ama ülke olarak dönüşüm bir ilkolacak.
Halkımız içinhiç yaşamadığı yepyeni bir olgu olduğu ve işin aslını tam olarak bilemediği için tedirgin olmakta haklı. İnsanbilmediği şeyden korkuyor. Tabi vatandaşlarımızın tedirginliğini en çokarttıran faktör mesnetsiz yayınlar yapan fısıltı gazetesi.
Oysa vatandaşlarımız gerçekleri doğru kaynaklardanöğrendiğinde korkacak hiçbir şey olmadığı aksine uzun vadede belki de kısavadede çok karlı çıkacağını anlayacaktır. Bunun için doğru kaynaklarabaşvurmalılar, yetkisi olmayan hiç kimsenin hiçbir sözünü dinlememeli ve hattaevine bile sokmamalılardır.
Şunu unutmamalılar ki, devlet maliklerle birmutabakata varmadan hiç kimse evinden zorla çıkartılıp sokağa atılmayacaktır.Hiçbir devlet vatandaşını sokağa atmaz.
Isparta iline baktığımızda ise; Batı Anadolu’da hala riskli alan ilanedilmeyen belki de tek şehir Isparta kalmıştır. Yani yaygın kanaatin aksineIsparta’da henüz riskli alan yoktur ve tedirgin olmaya da gerek yoktur.
Fakat Belediyemizin bu konuda çalışma veanketler yaptığını duymaktayız, karar verdiğinde bir alanı veya mahalleyi risklialan olarak Bakanlar Kuruluna teklif götürebilir.
Soru 10: Sizin Kentsel Dönüşümden beklentilerinizneler?
10-Bizim kentsel dönüşümden beklentimiz ise; kentseldönüşümün ülkenin medeniyet ve gelişmişlik rampasında bir başlangıç, bir mihenktaşı olması, dönüşümün sadece binalarla ve şehirlerle sınırlı kalmayıp kafayapımızda da ciddi bir dönüşüme öncü olması, 20 yıl sonra dünyada örnekgösterilen ve imrenilen yeni bir Türkiye’ye dönüşüm. Bundan böyle 30 saniyedeon binlerce vatandaşımızı vedalaşmaya bile fırsat bulamadan mezara gömmeacısını bir daha yaşamayalım.
Caner Ataseven-mimar
RİSK KENTSEL DÖNÜŞÜM MERKEZİ
RİSK Yapı Kalite Kontrol Laboratuvarı Mim.Müh.İnş.Dnş.Kırt.Tur.San.veTic.Ltd.Şti.
Çarşı Merkez Ofis: Kepeci Mah. 115cad.(Karaağaç pazarı) no:5 kat:1 ISPARTA Tel/fax: 0 246 5005 505
Yapı Laboratuvarı: Gülpetek Küçük Sanayi Sitesi E Ada 2.Bl. No:8 ISPARTATel/fax: 0 246 2241585
Şube: Aydınlıkevler Mah. Mahrukatçılar Sitesi 8.Sok.No:5(Yeni Otogar karşısı) BURDUR Tel/fax: 0 248 2529290
Mail: riskyapi@hotmail.com Web: www.riskyapi.com
TC Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Kentsel Dönüşüm AlanındaTürkiye Genelinde Yetkili Kuruluşudur.
